Wypalenie zawodowe (syndrom wypalenia zawodowego, syndrom Bornout) to odpowiedź organizmu na stres wywołany przez pracę. Stres może być spowodowany wieloma czynnikami, np. długim przeciążeniem obowiązkami, dużą odpowiedzialnością związaną z pracą lub też wyczerpującą i monotonną pracą. Skutkiem tego staje się brak motywacji, a nawet przymus w wykonywaniu pracy.

Najczęściej wypalenie zawodowe dotyka ludzi, którzy pełnią funkcję stresogenne w pracy lub też ich praca związana jest ze stałymi kontaktami z ludźmi. Mogą należeć do tej grupy: nauczyciele, pedagodzy, trenerzy, lekarze, pielęgniarki, handlowcy, konsultanci, psychologowie.

Syndrom wypalenia zawodowego

Do najczęstszych syndromów wypalenia zawodowego należą:

• stawianie sobie zbyt wysokich wymagań, gdy nie mamy dużego wpływu na sytuację;
• zachowania agresywne lub też uległe; niezgodne z naszym poczuciem wartości;
• wyolbrzymianie porażek, nadmierny racjonalizm;
• zaniedbywanie własnego zdrowia;
• perfekcjonizm;
• zaniedbywanie rozwoju zawodowego;
• nieumiejętność nawiązania prawidłowych, partnerskich relacji;
• słaba organizacja czasu.

Wypalenie zawodowe – objawy

Zwykle objawy wypalenia zawodowego narastają przez długi okres, stale nasilając się. Mogą dotyczyć sfery psychicznej i fizycznej. Do najczęstszych objawów należą:

• poczucie braku kontroli;
• przekonanie o utracie zdolności;
• stale narastające negatywne myślenie;
• brak celu;
• wyobcowanie z życia społecznego.

Wypalenie zawodowe – badania

Wypalenie zawodowe to choroba cywilizacyjna. Pierwsze badania przeprowadzono już w latach 50-tych XX wieku. Dotyczyły zawodu pielęgniarki. Przeprowadzili je Schwarz i Will. Christina Maslach w swojej koncepcji wyłoniła następujące stadia tej choroby:

1. wyczerpanie emocjonalne;
2. depersonalizacja;
3. brak poczucia osobistych osiągnięć i kompetencji.

Natomiast R. Gołębiewski wyróżnia inne stadia:

1. depersonalizacja;
2. poczucie braku osiągnięć;
3. wyczerpanie emocjonalne.

Wypalenie zawodowe – leczenie

Lepiej zapobiegać niż leczyć. Dlatego też należy zdawać sobie sprawę, czy praca, którą wykonujemy stale przynosi nam satysfakcję. Należy zawsze harmonijnie połączyć pracę z odpoczynkiem, mniej osobiście traktować sprawy zawodowe, pozytywnie myśleć, wyznaczać sobie cele cząstkowe.