Do czego są wykorzystywane markery nowotworowe?

• do wykrywania nowotworów (jako wstępna diagnostyka) zwłaszcza w grupie osób podwyższonego ryzyka, ale nie do rozpoznawania nowotworów!;
• do oceny stopnia zaawansowania choroby nowotworowej (zwykle poziom markera nowotworowego rośnie wraz z masą guza i pojawianiem się przerzutów);
• do monitorowania nawrotów chorób nowotworowej (systematyczne, wielokrotne oznaczanie poziomu danego markera nowotworowego, celem wykrycia ewentualnych nawrotów choroby już we wczesnym stadium);
• do monitorowania wyników leczenia (spadek poziomu markerów w trakcie leczenia, czy po zakończeniu terapii);
• do oceny rokowania przeżycia pacjenta;
• do klasyfikacji pewnych nowotworów (białaczki).

Najlepiej poznane i najczęściej w praktyce lekarskiej wykorzystywane markery nowotworowe to m.in.:

• AFP (alfafetoproteina) – podwyższona w przypadku np.: nowotworów wątroby i jąder;
• CEA (antygen karcinoembrionalny, rakowozarodkowy) – wykorzystywany do diagnostyki: raka jelita grubego, wątroby, trzustki, raka piersi lub płuca;
• PSA (antygen swoisty dla prostaty) – podwyższony poziom m.in. w raku gruczołu krokowego (prostaty);
• CA (antygen rakowy) – ma różne odmiany: CA 125 – dotyczy raka jajnika, CA 15-3 – raka piersi, CA 19-9 – nowotworów przewodu pokarmowego;
• Beta –HCG (ludzka gonadotropina łożyskowa) – może wskazywać na nowotwory typu zarodkowego (np. neuroblastoma), raka jąder, chorobę trofoblastyczną;
• Kalcytonina – podwyższona w przypadku raka rdzeniastego tarczycy;
• Tyreoglobulina – oznaczana przy podejrzeniu raka pęcherzykowego i brodawkowatego tarczycy.