Ultrasonografia, czyli tzw. USG, jest nieinwazyjnym badaniem obrazowym, które wykorzystuje zjawisko odbicia fal dźwiękowych od granicy tkanek, w celu wizualizacji narządów i struktur zarówno anatomicznych, jak i patologicznych.

Badanie ultrasonograficzne służy do wizualizacji tkanek i narządów, takich jak: oko, ślinianki, węzły chłonne, tarczyca, serce (wówczas nosi nazwę echokardiografii), wątroby, pęcherzyka żółciowego i dróg żółciowych, śledziony, trzustki, nerek i dróg moczowych, pęcherza moczowego, prostaty, gruczołów piersiowych, kobiecych narządów rodnych, naczyń krwionośnych, mięśni, stawów itd. Pod kontrolą obrazu USG można także wykonać nakłucia (biopsję) patologicznych struktur (np. guza, zbiornika płynu), a uzyskany materiał poddać badaniom pod mikroskopem (histologiczne, cytologiczne) i badaniom biochemicznym, celem uzyskania dodatkowych informacji (np. jaki jest skład płynu, budowa komórkowa, charakter zmiany). Wynik badania jest cennym źródłem informacji dla lekarza, który wykorzystuje je do postawienia rozpoznania, monitorowania leczenia oraz określenia jego skuteczności. Jeśli zachodzi konieczność powtarzania badania USG co jakiś czas, najlepiej jeśli wykonywać je będzie ten sam lekarz – ultrasonografista. Umożliwi to rzetelną i konsekwentną ocenę zmian, jakie mogą następować w czasie.

Wady i zalety USG

USG ma jednak swoje ograniczenia. Badanie może być niewystarczające, jeśli pacjent ma nadmiar tkanki tłuszczowej. Również obrazowane struktury nie mogą być przesłonięte przez gazy ani kości, gdyż na granicy z tymi obiektami dochodzi do całkowitego odbicia i nie jest możliwe zobaczenie, co kryje się za nimi – powstaje tzw. cień akustyczny. U małych dzieci istnieje jednak możliwość zobrazowania wnętrza czaszki, przez jeszcze niezarośnięte (nieskostniałe) połączenia między kościami czaszki – tzw. ciemiączka oraz przez cienką łuskę kości skroniowej.