Półpasiec jest silnie zakaźną, wirusową i w dodatku specyficzną chorobą, gdyż może przebiegać zarówno pod postacią stosunkowo szybko przemijającej wysypki skórnej, zmian w uchu skutkujących uszkodzeniem słuchu lub zmian w narządach wewnętrznych.

Jeśli w dzieciństwie chorowaliśmy na ospę wietrzną, to od tego czasu w naszych zwojach międzykręgowych bytuje w formie uśpionej (tzw. latencji) wirus varizella zoster (VZV). W określonych, sprzyjających mu warunkach obniżonej odporności komórkowej i w wyniku nadkażenia (a szczególnie w takcie leczenia immunosupresyjnego np.: sterydami, czy chemioterapią, w przebiegu choroby nowotworowej lub AIDS) dochodzi do jego reaktywacji. Wówczas wywołuje on u swojego gospodarza (w związku z obecnością u niego przeciwciał ograniczających uogólnienie się infekcji) półpaśca, natomiast dla innych osób, nie mających jeszcze kontaktu z tym wirusem, będzie mechanizmem spustowym dla wystąpienia ospy wietrznej.

Objawy chorobowe

W początkowych dniach uaktywnienia się wirusa, występują u pacjenta objawy grypopodobne: osłabienie, rozbicie, ból głowy, gorączka. Następnie z zajętego chorobowo zwoju przykręgosłupowego, podążając wzdłuż nerwu czuciowego wirus przedostaje się do skóry, wywołując w niej: mrowienie, pieczenie, bolesność, świąd, a nawet przeczulicę (nadmierną wrażliwość na bodźce). Po okresie objawów zwiastunowych (zwykle trwającym około 2-4 dni; lecz u niektórych osób mogącym nie wystąpić) konkretny dermatom (płat, fragment skóry, który ten nerw zaopatruje) pokrywa się ewoluującymi w siebie zmianami: plamkami, grudkami, pęcherzykami wypełnionymi surowiczą lub krwistą treścią. Te ostatnie mogą zlewać się w większe pęcherze, a następnie pękać dając w efekcie bolesne, żywoczerwone rany (mogące ulegać nadkażeniom bakteryjnym). W ciągu około 2 tygodni wykwity zasychają w strupy, które odpadając ujawniają obszary szarobrunatnych przebarwień utrzymujących się jeszcze kilka kolejnych tygodni. Zmiany skórne lokalizują się na konkretnym dermatomie, po jednej stronie ciała nie przekraczając linii pośrodkowej – jest to dość charakterystyczna cecha półpaśca.