Przyczyny zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych

Chorobę mogą wywołać różne czynniki, ale najczęściej są nimi: dwoinka zapalenia płuc (pneumokoki), ziarenkowce gram-ujemne: Neisseria meningitidis (meningokoki), pałeczka grypy Haemphilus influenzae typu b, wirusy (Coxsackie, echo, świnki, różyczki, cytomegalii, EBV, odry, ospy, grypy i paragrypy). W związku z tym zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych można podzielić na: bakteryjne (spowodowane zakażeniem bakteryjnym), jałowe (czyli tzw. aseptyczne), spowodowane zakażeniem wirusowym (w płynie mózgowo-rdzeniowym nie stwierdza się obecności bakterii) oraz rzadko występujące o etiologii grzybiczej.

Do czynników, które zwiększają prawdopodobieństwo zachorowania na zapalenie opon mózgowo rdzeniowych, można zaliczyć: infekcje zjadliwymi bakteriami, niesprawny układ odpornościowy (u wcześniaków, wrodzone i nabyte defekty odporności, choroby przewlekłe), urazy głowy. Częściej chorują mężczyźni, małe dzieci przed 5 rokiem życia oraz osoby starsze.

Diagnostyka

W diagnostyce zapaleń opon mózgowo-rdzeniowych najważniejsze jest badanie płynu mózgowo-rdzeniowego, bez którego w wielu przypadkach nie jest możliwe postawienie prawidłowego rozpoznania, ani wdrożenia odpowiedniego leczenia. Płyn mózgowo-rdzeniowy pobiera lekarz, nakłuwając kanał kręgowy podczas tzw. punkcji lędźwiowej. Zabieg przeprowadzany jest w znieczuleniu miejscowym, dlatego dolegliwości bólowe z nim związane są znikome, choć może wystąpić uczucie dyskomfortu. Po zabiegu pacjent powinien leżeć w pozycji horyzontalnej około kilku-kilkunastu godzin i unikać gwałtownych ruchów, co zapobiega przed wystąpieniu popunkcyjnych bólów głowy. Po pobraniu płyn wysyłany jest do laboratorium, gdzie oznacza się obecność komórek odpornościowych w płynie, poziom glukozy i białka oraz wykonuje posiewy, celem identyfikacji i charakterystyki patogenu odpowiedzialnego za zapalenie.

Przeprowadza się także badania krwi, takie jak ocena morfologii, poziomu elektrolitów, OB (szybkość opadania krwinek) oraz białek (m.in. CRP), posiewy, jak również badania serologiczne (oznaczenie przeciwciał odpornościowych skierowanych przeciwko możliwym patogenom oraz zmian w ich stężeniu).

Obrazowanie centralnego układu nerwowego za pomocą tomografii komputerowej lub rezonansu magnetycznego może także dostarczyć informacji przydatnych w postawieniu rozpoznania oraz wykluczenia innych przyczyn objawów występujących u pacjenta.