Patogeneza atopowego zapalenia skóry jest wieloczynnikowa.
Czynnikami prowokującymi rozwój choroby mogą być:

• czynniki psychogenne (stres nasila świąd);
• czynniki drażniące – urazy mechaniczne, substancje chemiczne (np. substancje zapachowe, detergenty), a także wełna;
• warunki klimatyczne – wysoka temperatura otoczenia nasila wydzielanie potu, który drażni skórę i tym samym nasila objawy choroby;
• drobnoustroje – skóra w przebiegu AZS jest znacznie łatwiej kolonizowana przez bakterie, grzyby (głównie drożdże) i wirusy, których białka nasilają stany zapalne;
• alergeny powietrznopochodne (kurz domowy, pyłki roślin, sierść zwierząt), a także alergeny pokarmowe (najczęściej są to produkty mleczne, jaja, mięso ryb, orzechy, czekolada, cytrusy).

Cechy skóry atopowej

Do powstawania AZS poza zjawiskami immunologicznymi, przyczyniają się szczególne cechy skóry, takie jak: skłonność do rogowacenia mieszkowego i suchość skóry. U osób z atopią skóra jest bardzo sucha, a większość środków myjących lub częsty kontakt z wodą nasilają to zjawisko. Stwierdzono również, że u tych osób występują zaburzenia dotyczące powłoki lipidowej, pokrywającej naskórek. Klasycznym objawem AZS jest biały dermografizm – jest to skłonność drobnych naczyń do skurczu, wywołanego potarciem lub zadrapaniem skóry. Potarcie skóry pozostawi biały ślad, a nie tak jak w przypadku zdrowej skóry czerwony. Jednym z najbardziej dokuczliwych objawów u osób z AZS jest nasilony świąd i nadmierna wrażliwość skóry na różnorodne bodźce nieswoiste.