W zależności od zmian z jakich powstają oraz sposobu szerzenia się nowotworu, wyróżnia się cztery główne typy czerniaka:

• Czerniak szerzący się powierzchownie – jest to najczęstsza postać, występująca w 60-70% przypadków, w większości wywodząca się z atopowych zmian barwnikowych. Przyjmuje postać nierównomiernie przebarwionej plamy z nieregularnymi, drobnymi guzkami o nierównych zarysach.
• Czerniak guzkowy – występuje w 10-30% przypadków, jest to odmiana najcięższa, wywodząca się ze znamion barwnikowych lub ze skóry zdrowej. Pojawia się jako niewielki wyniosły guzek z pigmentem lub bez; może mieć tendencję do wrzodzenia.
• Czerniak wywodzący się z plamy soczewicowatej złośliwej – stanowi około 10% wszystkich przypadków czerniaka, pojawia się u ludzi w podeszłym wieku, głównie na odsłoniętych częściach ciała.
• Czerniak dystalny – stanowi około 5-10% przypadków czerniaka. Rozwija się na podeszwach stóp, dłoniach, oraz pod płytką paznokciową.

Czerniak szerzy się przez bezpośrednie naciekanie, drogi chłonne i naczynia krwionośne. Charakterystyczne jest dla niego tworzenie małych zmian satelitarnych wokół miejsca, gdzie rozwija się zmiana pierwotna.

Rokowanie zależy od kilku czynników i obecnie opiera się na najnowszej klasyfikacji według systemu TNM. Ocenia się grubość zmiany, liczbę przerzutowo zmienionych węzłów chłonnych oraz miejsce przerzutów. W celu jednoznacznego postawienia diagnozy wykonuje się badanie histopatologiczne. Po całkowitym chirurgicznym wycięciu zmiany, pobrane tkanki ocenia się pod mikroskopem. Badaniem pomocniczym jest badanie dermatoskopowe – specjalnym niewielkim urządzeniem (działającym na zasadzie mikroskopu) ogląda się zmiany na skórze.

Podstawową metodą leczenia jest chirurgiczne usunięcie zmiany oraz diagnostyka węzłów chłonnych.

Profilaktyka czerniaka to przede wszystkim unikanie nadmiernego opalania (zarówno światłem słonecznym jak i w solariach), samokontrola barwnikowych zmian skórnych, a w przypadku zaobserwowania podejrzanych wykwitów należy niezwłocznie udać się do lekarza celem wykluczenia obecności czerniaka.