Każdy w życiu doświadcza nieprzyjemnego uczucia swędzenia. Bardzo często pojawia się ono po ukąszeniu przez owady. Jeżeli jednak takowe ukąszenie nie miało miejsca, świąd utrzymuje się dłuższy czas lub gdy towarzyszą mu inne objawy, może być sygnałem alarmującym.

Świądem nazywamy subiektywne odczucie dyskomfortu, zmuszające osobę do drapania się. Może powstawać w warstwach powierzchownych skóry, błon śluzowych, spojówek oraz w górnym odcinku dróg oddechowych. Można go podzielić na świąd miejscowy i świąd uogólniony oraz ze względu na nasilenie, na umiarkowany i intensywny. Może on być wywołany przez wiele bodźców, w tym chemiczne, mechaniczne, termiczne, elektryczne. Dokładna patogeneza (powstawanie) świądu jest wieloczynnikowa i nie jest do końca poznana.

Najogólniej można przyczyny świądu podzielić na skórne i pozaskórne.

Do najczęstszych skórnych przyczyn świądu należą:

• zmiany alergiczne (nie jest do końca czysto „skórną” przyczyną, ponieważ alergia jest procesem ogólnoustrojowym);
• atopowe schorzenia skóry;
• choroby pasożytnicze skóry, takie jak świerzb, wszawica;
• bakteryjne i grzybicze zakażenia skóry.

Poza chorobami dotyczącymi głównie skóry, świąd może pojawić się w przebiegu wielu schorzeń toczących się w innych narządach czy układach. Najczęstsze z nich to:

• cholestaza (zastój w odpływie żółci z wątroby);
• przewlekła niewydolność nerek;
• zaburzenia endokrynologiczne i metaboliczne (m.in. schorzenia tarczycy, przytarczyc, cukrzyca);
• schorzenia układu krwiotwórczego (choroba Hodgkina, szpiczak mnogi, czerwienica prawdziwa, mastocytoza, zespoły limfoproliferacyjne i mieloproliferacyjne);
• schorzenia układu nerwowego (stwardnienie rozsiane, stan po udarze mózgu, zaburzenia psychiczne);
• polekowy (morfina, kodeina, środki znieczulające, estrogeny, progestageny, fenytoina i wiele innych);
• towarzyszący nowotworom (rak płuca, żołądka i in.).