Tarczyca to jeden z ważniejszych w ludzkim ciele gruczołów, wydzielających hormony. Wpływają one na metabolizm wielu komórek naszego organizmu, a ich nadmierna ilość może prowadzić do poważnych zaburzeń.

Najgroźniejszym z nich, bo obarczonym dużą śmiertelności jest przełom tarczycowy (stan załamania równowagi organizmu związany z nadmierna ilością hormonów tarczycy). Warto więc poznać tę chorobę, aby w porę zgłosić się do lekarza i uniknąć ciężkich następstw.

Czym jest nadczynność tarczycy?

Nadczynność tarczycy to stan zwiększonej produkcji hormonów tarczycy (w stosunku do aktualnego zapotrzebowania organizmu), których nadmiar zwykle prowadzi do pojawienia się zespołu charakterystycznych objawów. Znacznie częściej dotyczy kobiet. Może pojawić się nagle np. wskutek zapalenia czy uszkodzenia polekowego tarczycy lub rozwijać się latami (np. wole guzkowe toksyczne). Gdy przyczyna nadczynności leży w samej tarczycy, mówimy o nadczynności pierwotnej. Jeśli przyczyną jest niedobór hormonu przysadki, regulującego pracę tarczycy, wówczas mówimy o nadczynności wtórnej. Istnieje jeszcze nadczynność trzeciorzędowa, gdy przyczyna leży w podwzgórzu (podwzgórze to część mózgu regulująca pracą samej przysadki).

Jakie są przyczyny?

Przyczyn nadczynności tarczycy jest wiele i nie sposób w tym miejscu wymienić ich wszystkich, ale najważniejsze z nich to:

• Choroba Gravesa-Basedowa – wskutek zaburzeń układu immunologicznego (odpornościowego) w organizmie człowieka powstają autoprzeciwciała (przeciwciała skierowane przeciwko własnym komórkom), pobudzając tarczycę do produkcji jej hormonów niezależnie od zapotrzebowania organizmu.
• Wole guzkowe toksyczne – w tarczycy powstają guzki, które produkują hormon tarczycy (niezależnie od aktualnych potrzeb organizmu).
• Guzek autonomiczny pojedynczy – jest to specyficzny guzek, inny niż w wolu guzkowym toksycznym, który w zwiększonej ilości produkuje hormony tarczycy.
• Nadczynność przysadki – przysadka mózgowa to niewielki gruczoł, zlokalizowany w czaszce, który między innymi reguluje wydzielanie hormonów podległych mu narządów, a wśród nich tarczycy. Produkuje on hormon TSH (tyreotropinę), który pobudza tarczycę do wydzielania swoich hormonów (tarczycowych). One zaś zwrotnie hamują wydzielanie TSH i w ten sposób zachowana jest równowaga hormonalna. Nadmiar TSH może stać się przyczyną wtórnej nadczynności tarczycy.
• Zapalenie tarczycy – niektóre zapalenia tarczycy powodują uszkodzenie tego narządu i wydostanie się hormonów do krwi. Zwykle jest to stan przejściowy.
• Niektóre leki np. amiodaron, kontrast jodowy, a także przedawkowanie tyroksyny, (leku stosowanego zwykle w przebiegu niedoczynności tarczycy) mogą prowadzić do nadczynności tarczycy.