Szpiczak mnogi to nazwa potoczna szpiczaka plazmocytowego, czyli nowotworu złośliwego o charakterze rozsianym. Powstaje on z komórek plazmatycznych, stąd nazywany jest również plasmocytomą.

Prawidłowo, komórki plazmatyczne występujące w organizmie zdrowego człowieka w szpiku kostnym, biorą udział w produkcji przeciwciał. W pewnych sytuacjach dochodzi jednak do ich przemiany w komórki nowotworowe.

Na szpiczaka częściej chorują mężczyźni (w większości przypadków po 50 r.ż.), a jego częstość wzrasta wraz z wiekiem. Najbardziej charakterystyczne dla tego nowotworu są zmiany w kościach (głównie w kościach płaskich np. kości czaszki, żebra, kości miednicy, czy w kręgosłupie). Są to osteolityczne ubytki kostne, związane z nadmiernym pobudzeniem osteoklastów (komórek, które niszą kość) i zahamowaniem czynności osteoblastów (komórek, które odbudowują kość). W zdjęciach rentgenowskich zmiany te określa się mianem „kości wyjedzonych przez mole”. Oba te procesy – niszczenie i odbudowa kości – zachodzą ciągle w organizmie każdego zdrowego człowieka, ale zawsze w zrównoważonym porządku. W wyniku niepohamowanego niszczenia kości dochodzi do wzrostu wapnia, który przenika do krwi i staje się źródłem kolejnych objawów. Inną cechą tego nowotworu jest nadmierna produkcja specyficznego, tzw. monoklonalnego białka przez zmienione nowotworowo plazmocyty.

Przyczyny

Nie znaleziono jednoznacznej przyczyny tej choroby nowotworowej. Przypuszcza się współudział kilku czynników jednocześnie, m.in.: narażenia na promieniowanie jonizujące oraz substancje chemiczne (np. benzen), a także infekcje wirusowe.