Czynniki ryzyka wystąpienia nabytej wady zastawkowej

Ryzyko rozwoju nabytej wady serca zwiększa się nie tylko wraz z wiekiem (szczególnie po 65-75 roku życia), ale także przy współistniejącej chorobie wieńcowej, nadciśnieniu tętniczym, w cukrzycy, u palaczy papierosów. Do innych czynników, które mogą prowadzić lub sprzyjać uszkodzeniu zastawek należą: zapalenie wsierdzia, choroba reumatyczna, defekty tkanki łącznej, wrodzona dwupłatkowa zastawka aortalna, reumatoidalne zapalenie stawów, toczeń układowy, itd. Jednak najczęstszymi przyczynami chorób zastawkowych są: proces degeneracyjny oraz poreumatyczny.

Objawy chorych zastawek

W przebiegu wady nabytej serca duże znaczenie w powstawaniu objawów ma wielkość i rodzaj obciążenia, z jakim serce musi sobie poradzić. Wady polegające na zwężeniu prowadzą do obciążenia ciśnieniowego mięśnia sercowego, a niedomykalności do objętościowego. Zwykle samo uszkodzenie zastawki wyprzedza o kilka/kilkanaście lat pojawienie się objawów choroby.

Chorzy z wadą zastawkową mogą skarżyć się na duszność wywoływaną wysiłkiem, objawy niewydolności krążenia, obrzęki obwodowe, nietolerancję wysiłku, zasłabnięcia, omdlenia, uczucie niemiarowej pracy serca, jego „kołatania”, bóle lub dyskomfort w klatce piersiowej itd.

Diagnostyka wad zastawkowych

Przepływająca krew przez zmienioną zastawkę powoduje powstawanie turbulencji, które można usłyszeć podczas osłuchiwania serca w postaci szmeru. Niekiedy, jak w przypadku niedomykalnej zastawki aortalnej, podczas pomiaru ciśnienia tętniczego można stwierdzić dużą różnicę między skurczowym a rozkurczowym (tzw. duża amplituda tętna) ciśnieniem krwi, zaś przy oglądania łożyska naczyniowego pod paznokciem zjawisko tętnienia.

W rozpoznaniu wady oprócz wywiadu i zbadania chorego, znaczenie mają wykonanie zdjęcia radiologicznego klatki piersiowej, badanie echokardiograficzne (ECHO) oraz cewnikowanie serca. Obecnie duże znaczenie przypisuje się badaniu ECHO, które jest w stanie zobrazować niedomykalne zastawki, policzyć ilość cofającej się krwi, ocenić opory na zwężonej zastawce i określić jej powierzchnię. Badanie to dostarcza wielu cennych informacji, potrzebnych lekarzowi do oceny stanu zastawek, pracy serca, nasilenia choroby oraz określenia wskazań i sposobu leczenia.