Jakie jest ryzyko śmierci z powodu chorób kardiologicznych?

Ryzyko związane z chorobami sercowo-naczyniowymi można wyliczyć. Służy do tego karta ryzyka SCORE, która ocenia ryzyko zgonu z powodu chorób układu krążenia. Karta ta bierze pod uwagę takie parametry jak: płeć, wiek, palenie tytoniu, wysokość skurczowego ciśnienia tętniczego krwi oraz poziom cholesterolu całkowitego, w celu obliczenia 10-letniego prawdopodobieństwa zgonu w wyniku chorób serca i naczyń (choroba wieńcowa, zawał serca, udar itp.). Jeśli ocenione ryzyko przekracza 5%, jest uznawane jako duże (wysokie) zagrożenie i wymaga szczególnej uwagi i aktywnych działań mających na celu kontrolę czynników ryzyka. Na podstawie karty SCORE można również ocenić korzyści płynące z trwającej terapii i kontroli parametrów predysponujących (czynników ryzyka). Z karty tej można skorzystać w ośrodku zdrowia (zapytaj o nią swojego lekarza) lub też na stronie internetowej Europejskiego Towarzystwa Kardiologicznego: (http://www.heartscore.org/pl/Pages/Welcome.aspx).

Inną skalą do oceny ryzyka sercowo-naczyniowego jest skala Framingham’a (https://www.americanheart.org/gglRisk/locale/en_US/index.html?gtype=health), opracowana na podstawie amerykańskiego badania Framingham Study. Bierze ona pod uwagę płeć, wiek, palenie tytoniu, ciśnienie tętnicze, zaburzenia gospodarki węglowodanowej, cholesterol całkowity, cholestrol LDL i HDL u pacjenta.

Jak w praktyce przeciwdziałać chorobom serca?

U podstawy redukcji czynników ryzyka i zapobiegania chorobom układu krążenia znajduje się zdrowy styl życia. Obejmuje on: zbilansowaną i zdrową dietę, aktywność fizyczną, niepalenie tytoniu czy papierosów, unikanie nadmiernego spożycia alkoholu oraz redukcję stresu.

W diecie powinny zagościć warzywa i owoce, pełnoziarniste pieczywo, ryby (szczególnie te morskie, tzw. tłuste), chude mięso, niskotłuszczowe produkty mlecze. Należy unikać nasyconych tłuszczy (stałych) pochodzenia zwierzęcego, tzw. trans (powstają przy utwardzaniu tłuszczów płynnych w trakcie produkcji margaryn) oraz cholesterolu. Można je zastąpić olejami roślinnymi, szczególnie zawierającymi wielonienasycone kwasy tłuszczowe omega-3 (np. oliwa z oliwek, olej rzepakowy, olej lniany). W przypadku podwyższonego ciśnienia tętniczego należy zmniejszyć spożycie soli. Nie chodzi tylko o niedosalanie pokarmów, ale też o eliminację z diety produktów przetworzonych, niektórych przypraw, wędlin itd. Warto więc zapoznać się z etykietami na opakowaniach, przed kupnem danego produktu.

Aktywność fizyczna poprawia funkcję naczyń krwionośnych, zahamowuje postęp choroby, obniża krzepliwości krwi, przyczynia się do rozwoju dodatkowych naczyń krwionośnych (w przypadku zwężeń naczyń powstaje tzw. krążenie oboczne, omijające), zmniejsza śmiertelności powodową chorobami serca, poprawia tolerancję wysiłku, sprawności sercowo-oddechową oraz polepsza samopoczucie. Z tych powodów zaleca się umiarkowaną aktywność fizyczną, w postaci indywidualnie dobranego treningu tlenowego przez 30 minut, co najmniej 5 razy w tygodniu.

Bezwzględnie należy zwalczać palenia tytoniu, które powoduje spustoszenie w organizmie oraz przyczynia się do występowania wielu chorób, nie tylko układu sercowo-naczyniowego. Jeśli osoba sama nie jest w stanie poradzić sobie z nałogiem, powinna zwrócić się o pomoc do lekarza. Również należy unikać nadmiernego spożycia alkoholu, gdyż niekorzystnie wpływa na układ krążenia. Powoduje bowiem zwiększenie ciśnienia tętniczego krwi oraz podnosi poziom trójglicerydów we krwi, przez to nasila ryzyko rozwoju niewydolności i nieregularnej pracy serca, udaru mózgu, wahań poziomu glukozy we krwi, sprzyja też niektórym nowotworom.