Czy serce po zawale jest nieodwracalnie uszkodzone?

Rozmiar zawału zależy od:

• wielkości obszaru zaopatrywanego w krew przez naczynie, które uległo zamknięciu, powodując atak serca;
• od czasu jaki upłynął między zamknięciem się tego naczynia, do chwili podjęcia właściwego leczenia (leczenie reperfuzyjne - przywrócenie przepływu);
• obecności krążenia obocznego ratującego obwodową strefę zawału;
• zahartowania kardiomiocytów oraz
• osobniczej wrażliwości na niedokrwienie.

W momencie zatrzymania przepływu w naczyniu wieńcowym podczas zawału serca, dochodzi do obumierania kardiomiocytów w danym obszarze, lecz nie wszystkie giną od razu. Część z nich, broni się przed niedokrwieniem poprzez zahamowanie swojej pracy (udziału w skurczu) oraz ograniczeniu swojego metabolizmu, co pomaga im przetrwać dłużej. Z czasem dochodzi jednak do powiększania się obszaru objętego nieodwracalną martwicą komórek serca. Ten obszar z czasem zamieni się w bliznę pozawałową, zbudowaną z tkanki łącznej, ale nigdy nie odzyska swojej kurczliwości, więc nie będzie brał aktywnego udziału w pracy serca (w badaniach obrazowych np. echokardiografii określa się go jako akinetyczny). Proces gojenia się zawału trwa zwykle od 4 do kilku tygodni, średnio ok. 8 tygodni. Czas ten jest zmienny i zależy od indywidualnych zdolności do gojenia oraz rozmiaru zniszczeń jakie wyrządził zawał.

Stopnień utraty funkcji i czynności skurczowej serce zależy od lokalizacji zawału, jego obszaru, czasu jaki upłynął do rozpoczęcia leczenia oraz indywidualnych predyspozycji do przebudowy lewej komory serca. Żeby ograniczyć rozwój niewydolności serca po zawale, oprócz optymalnego i szybkiego leczenia reperfuzyjnego (przywracającego przepływ krwi w naczyniu dozawałowym), stosuje się leki, które mają na celu przedłużyć życie, zapobiec ponownemu zawałowi serca, kontrolować czynniki ryzyka miażdżycy oraz ograniczyć niekorzystną przebudowę mięśnia sercowego i wystąpienie niewydolności serca z obniżoną tolerancją wysiłku.