Astygmatyzm (niezborność oka) jest najczęstszą wadą refrakcji, czyli nieprawidłowego załamywania się promieni świetlnych przechodzących przez poszczególne struktury oka. Do wad tego typu zaliczamy również krótko- i dalekowzroczność.

Często schorzenia te współistnieją ze sobą i tak w ponad 50% przypadków krótkowzroczności towarzyszy astygmatyzm. Na czym polega istota tej wady, jak się ją koryguje i czy można ją wyleczyć w pełni?

Astygmatyk postrzega obraz przed sobą, jako nieostry w niektórych obszarach pola widzenia. Wada ta nie może być idealnie w pełni skorygowana szkłami okularowymi.

Warto poznać istotę schorzenia

Widziany obraz, aby mógł być prawidłowo i bez zniekształceń zarejestrowany przez nasz mózg, musi najpierw przejść przez układ optyczny oka, odpowiednie receptory w siatkówce, a następnie drogą nerwową do ośrodków wzroku w półkulach mózgu. To dzięki rogówce i soczewce, strukturom załamujących i skupiającym rozproszone promienie, docierające z zewnątrz do oka; na siatkówce powstaje sygnał widzianego obrazu.

Astygmatyzm jest więc wadą, której przyczyna leży w nieprawidłowej budowie soczewki lub rogówki - głównych struktur oka załamujących promienie padające na siatkówkę.

Kiedy zmiany są w soczewce: niezborność spowodowana patologią soczewki występuje rzadziej i spotyka się ją raczej u ludzi starszych, jako wynik zmian w budowie soczewki spowodowanych zaćmą. Częstsza w populacji młodych ludzi jest niezborność tzw. rogówkowa.

Kiedy zmiany są w rogówce: zdrowa rogówka, która skupia promienie obrazu w jednym punkcie na siatkówce, ma kształt idealnie kulisty. Jeśli pojawiają się nieregularności na jej powierzchni, wówczas promienie przechodząc przez nią, tworzą obraz nie punktowy (promienie skupiają się w różnych miejscach siatkówki). Wyróżniana jest niezborność regularna - gdy powierzchnia rogówki jest wydłużona lub spłaszczona (można to porównać do piłek: zdrowa soczewka będzie miała kształt piłki nożnej; wydłużona, kształtu jajowatego niczym piłka do rugby) oraz niezborność nieregularna - występuje wtedy, gdy w rogówce pojawiły się mikroubytki (np.: po urazach), wskutek których nie skupia ona promieni jak należy. Dodatkowo w okulistyce wyróżnia się astygmatyzm nadwzroczny, krótkowzroczny, mieszany, nieprawidłowy. Podział ten uzależniony jest od charakteru krzywizny rogówki.