Koszmary senne a lęki senne – co je różni?

Koszmary senne są jakby "straszną maską" nałożoną na zwyczajne sny, powstają zatem na ich bazie. Pojawiają się w fazie snu REM (sen z szybkim ruchem gałek ocznych, zmianami w obrazie fal mózgowych, zmianami częstości oddechu i tętna), w drugiej części nocy. Człowiek przebudzony w tej fazie śnienia jest prawidłowo zorientowany oraz potrafi ze szczegółami opowiedzieć o treści koszmaru.

Lęki nocne budzą osoby z fazy snu głębokiego (fazy NREM), zazwyczaj już w pierwszej godzinie po zaśnięciu. Przebudzenie jest gwałtowne, nierzadko z krzykiem, płaczem, nadmierną gestykulacją. Osoba wyrwana ze snu pozostaje na granicy między jawą i snem, nie można z nią nawiązać kontaktu, nie rozpoznaje otoczenia. Po ponownym zaśnięciu nie potrafi przywołać zdarzenia z pamięci.

Kiedy sięgnąć po pomoc?

Doświadczenie koszmaru sennego jest znane przez większość ludzi; zazwyczaj ma ono charakter pojedynczego lub kilkukrotnego epizodu, który mija samoistnie. Może być wynikiem stresujących wydarzeń w środowisku pracy, w otoczeniu rodzinnym, relacji w związku. Gdy udaje się opanować sytuację na jawie - koszmar senny znika. Istnieją jednak sytuacje, gdy mimo prób ucieczki od męczących nocnych majaków, te wciąż powracają. Nawracające wizje senne mogą znacznie obniżać komfort życia, czyniąc sen nieprzydatnym, tak pod względem wypoczynku psychicznego jak i fizycznego. Osoba stale dręczona koszmarami ma trudności z koncentracją i pamięcią, jest stale rozkojarzona, mniej wydolna w pracy, emocjonalnie rozchwiana. U części pacjentów mogą z tego powodu pojawiać się stany depresyjne (depresja może współistnieć z koszmarami sennymi, być ich powodem lub efektem), a w skrajnych przypadkach myśli samobójcze. Są to jednak sytuacje szczególne i w większości przypadków wdrożenie przez pacjenta prostej procedury samopomocy, może skutecznie wyeliminować problem.

Uwaga! Koszmary senne, w których ujście znajdują doświadczenia traumatycznych życiowych wydarzeń (przemocy, zagrożenia życia lub zdrowia, bycia świadkiem aktów terroru, klęsk żywiołowych itp.) wymagają zazwyczaj fachowej pomocy.