Gdzie przebiega granica między normą a patologią?

Lęk pojawia się u człowieka na każdym etapie życia. Dzieci lękają się: ciemności, porzucenia, nowych miejsc, obcych osób; dorośli mogą zaś bać się: kompromitacji, utraty pracy, pozycji społecznej, zdrowia itd. Reakcje te jednak nie są nasilone, nie trwają długo i najczęściej samoistnie wygasają. Zaburzenia lękowe mają kilka istotnych cech, które odróżniają je od reakcji uznawanych za normę, są to:

• duża częstość i znaczne nasilenie (np. lęk który pojawia się codziennie lub w wielu różnych pozornie niezagrażających sytuacjach);
• cierpienie oraz znacznie ograniczenie codziennej aktywności (powodują, że pacjenci pozostają w domu, rezygnują z pracy, kontaktów towarzyskich, zamykają się w pokoju lub nie wychodzą z łóżka);
• aktywacja mechanizmu ucieczki;
• wysoki poziom stresu.

Wysoki poziom lęku utrzymujący się przez długi czas, może sprzyjać rozwinięciu się depresji oraz zwiększa ryzyko podejmowania prób samobójczych.

Atak paniki – jego objawy oraz metody pomocy

Atak paniki, choć rozgrywa się przeważnie w okolicznościach niezagrażających, dla pacjenta jest doświadczeniem granicznym (znacznie przekraczającym zdolności radzenia sobie z lękiem). Reakcja paniczna zawiera komponentę fizyczną i psychiczną. Ciało reaguje przyspieszeniem akcji serca, przyspieszeniem oddechu, drżeniem mięśniowym, wzmożonym napięciem mięśni, nasilonym poceniem, nudnościami, bólami brzucha, parciem na mocz. Objawom tym towarzyszą: poczucie zagrożenia, obawa przed utratą kontroli nad zachowaniem oraz obawa śmierci. Odpowiedzią na to jest: pragnienie natychmiastowej ucieczki, ukrycia się, „zniknięcia” dla świata.

Atak paniki może rozegrać się w każdym miejscu i dowolnej sytuacji (przyczyna jest nieuświadomiona, a mechanizm spustowy może stanowić zapach, dźwięk, konkretny przedmiot). Często ujawnia się w zaludnionych, tłocznych sklepach, centrach handlowych, salach teatralnych, salach kinowych lub miejscach o utrudnionej możliwości szybkiej ewakuacji: winda, samolot, środki komunikacji miejskiej. Lękowi napadowemu może towarzyszyć agorafobia, czyli obawa przed przebywaniem na otwartej przestrzeni lub w tłumie.