"Warto o tym pomyśleć" – czyli czynniki zachowań samobójczych

Podobnie jak w przypadku samobójczych zachowań u ludzi dorosłych, przyczyny samounicestwienia u dzieci i młodzieży są złożone. Zazwyczaj kilka czynników ryzyka występuje jednocześnie, dodatkowo mogąc ze sobą korelować, np. nierozpoznana i nieleczona choroba psychiczna może stać się przyczyną problemów szkolnych, a te nasilać poczucie wyobcowania i odtrącenia.

Jeśli podejrzewasz, że twoje dziecko chce targnąć się na swoje życie, przeanalizuj poniższe czynniki:

• wiek: młodsze dzieci (czyli w okresie przed dojrzewaniem) rzadziej wykazują zachowania samobójcze (zdarzają się jednak pojedyncze przypadki), mogą natomiast deklarować pragnienie śmierci. Największe ryzyko szacuje się w grupie 16-19-latków;
• płeć: wśród dzieci przed okresem dojrzewania ryzyko u dziewcząt i chłopców jest podobne; wśród nastolatków dziewczęta częściej dokonują prób samobójczych, a chłopcy częściej samobójstwa dokonanego (mniej więcej w stosunku 4:1);
• zaburzenia psychiczne: szczególnie wysokie ryzyko niesie ze sobą depresja (zwłaszcza ciężka postać), zaburzenia lękowe, uzależnienia od substancji psychoaktywnych (szczególnie alkohol, narkotyki), próby samobójcze w przeszłości;
• czynniki psychologiczne: nastawienie wykazujące rezygnację, słaba zdolność pokonywania trudności, skupienie się na teraźniejszości bez optymistycznego patrzenia w przyszłość, zaabsorbowanie śmiercią, pragnienie śmierci;
• czynniki rodzinne: przypadki samobójstwa w rodzinie (obciążająca jest zwłaszcza śmierć samobójcza matki), trudne relacje między rodzicami i dzieckiem, choroba psychiczna w rodzinie, brak komunikacji między opiekunami i dzieckiem;
• szczególne sytuacje stresowe: utrata bliskiej osoby, miłosne problemy (zwłaszcza u dorastających dziewcząt), zatargi i agresja w środowisku rówieśniczym, przewlekłe choroby, konflikty z prawem, niepowodzenia w edukacji, opuszczenie domu rodzinnego, wypadki samochodowe.

Im więcej czynników niekorzystnych tym większe ryzyko zachowań samobójczych, a tym samym szybciej należy wdrożyć profilaktykę. Warto pamiętać, że występowanie myśli i tendencji samobójczych już w okresie przed dojrzewaniem, zwiększa ryzyko zachowań samobójczych, w tym: samobójstw dokonanych u młodzieży i osób w wieku dojrzałym.