Kompulsje (czynności przymusowe) – są to przymusowe czynności wykonywane przez pacjenta w sposób stereotypowy (mają pewien powtarzający się układ). Często przybierają charakter złożonych rytuałów. Ich wykonywanie znosi napięcie, redukuje lęk oraz zapobiega sytuacji, której obawia się pacjent. Czynności przymusowe zazwyczaj przyjmują formę praktyk czystościowych, zadań porządkujących, bądź magicznych rytuałów. Mogą to być np. uporczywe liczenie przedmiotów w otoczeniu, wielokrotne mycie rąk, wykonywanie jakiejś czynności w określonym schemacie (np. chodzenie tylko jedną wytyczoną trasą do domu), bądź odpowiednią ilość razy (np. składanie ręcznika po kąpieli siedem razy, osuszanie rąk pięcioma listkami papieru, mieszanie herbaty dziesięć razy itd.). Nie wykonanie tej czynności skutkuje niepokojem, przeświadczeniem, że teraz stanie się coś 'strasznego'. W skrajnych przypadkach pacjent skupia się na powtarzaniu 'magicznych rytuałów', rezygnując z jakiejkolwiek innej aktywności.

Obsesje i kompulsje jako, że sprzeczne z przekonaniami pacjenta oraz przez niego samego uważane za bezsensowne, przysparzają mu wiele cierpień. Nieleczone z czasem mogą przyjąć bardziej radykalną formę, utrudniając lub uniemożliwiając aktywne życie.

Dotrzeć do źródła – czyli o przyczynach zaburzeń obsesyjno-kompulsyjnych

Etiologia (czyli wiedza na temat przyczyn danego zaburzenia) nerwicy natręctw jest nadal niejasna. Zapewne na jej wystąpienie składa się wiele czynników. Te, których wpływ jak dotąd potwierdziły badania naukowe to:

• czynniki genetyczne: częstsze (niż w populacji ogólnej) występowanie zaburzeń obsesyjno-kompulsyjnych w rodzinach osób wcześniej cierpiących na tę przypadłość oraz częste jej współwystępowanie u bliźniąt jednojajowych;
• czynniki neurobiologiczne: zaburzenia w układzie neuroprzekaźników (czyli substancji produkowanych w komórkach nerwowych, służących do komunikacji między nimi), szczególnie serotoniny;
• czynniki infekcyjne: przebyte w dzieciństwie infekcje bakteryjne (np. paciorkowcowe) lub wirusowe; czynniki neurologiczne: zaobserwowano zależność między nerwicą natręctw, a chorobą Parkinsona, chorobą Tourette'a, pląsawicą Sydenhama;
• czynniki psychologiczne: nieuświadomione poczucie winy, nierozwiązane konflikty wewnętrzne, tłumione pragnienia.

Zwraca się także uwagę na fakt współistnienia zaburzeń obsesyjno-kompulsyjnych z innymi problemami natury psychicznej, szczególnie depresją, specyficznymi fobiami, schizofrenią, jadłowstrętem psychicznym (anoreksją) oraz osobowością obsesyjną. Osobowość obsesyjną rozpoznaje się u 2/3 populacji pacjentów cierpiących na zaburzenie obsesyjno-kompulsyjne. Pacjentów, u których rozpoznaje się ten typ osobowości cechuje sztywność myślenia i postępowania, potrzeba ciągłej kontroli myśli i działań, przesadny perfekcjonizm, nadmierne zajmowanie się szczegółami i trudność w okazywaniu empati