Mnogość nurtów psychoterapeutycznych powoduje, że pacjentowi trudno się czasem w nich odnaleźć. A przecież to on wybiera do jakiego terapeuty się uda. O wyborze decyduje wiedza na temat możliwości psychoterapii, jej dostępność oraz osobowość osoby poszukującej pomocy. Nie bez znaczenia pozostaje także czas, jaki trzeba poświęcić na terapię oraz jej koszt.

Jak dotąd żadne z badań nie udowodniły wyższości którejkolwiek ze szkół psychoterapeutycznych nad pozostałymi. Zatem wybór określonej metody nie daje gwarancji powodzenia, ani też nie tłumaczy braku pozytywnych rezultatów. Okazuje się, że poprawę funkcjonowania uzyskuje 65 do 70% pacjentów, a u pozostałych nie odnotowuje się oczekiwanych rezultatów.

Psychoanaliza i terapia psychoanalityczna

Zarówno psychoanaliza jak i terapia psychoanalityczna opierają się na dokonaniach Zygmunta Freuda. Wedle jego koncepcji, problemy psychiczne biorą się ze starcia: wrodzonych predyspozycji człowieka z oddziaływaniem otoczenia, szczególnie w pierwszych latach jego życia. Dlatego też psychoanalityk podczas terapii odnosi się do najwcześniejszych doświadczeń pacjenta oraz analizuje ich wpływ na teraźniejszość. Relacja przeszłości z teraźniejszością realizuje się przez przeniesienie*, które jest podczas terapii odkrywane i interpretowane. Dzięki temu pacjent ma możliwość konfrontacji z przyczynami swoich zachowań (dotąd ukrytymi i maskowanymi przez mechanizmy obronne).

Podczas sesji terapeutycznych bazuje się na swobodnych, niczym nieskrępowanych ciągach myślowych pacjenta (tzw. wolnych skojarzeniach), przy biernej acz czujnej postawie terapeuty. Zebrany następnie materiał, poddawany jest interpretacji, dzięki niej pacjent dowiaduje się o ukrytych znaczeniach jego: wypowiedzi, fantazji, snów oraz o naturze nieuświadomionego konfliktu.

Psychoanalizę od terapii psychoanalitycznej różni jedynie organizacja sesji. Psychoanaliza opiera się o 4 do 5 spotkań w tygodniu przez kilka lat, a pacjent podczas spotkania leży na kozetce. W terapii psychoanalitycznej tych spotkań jest mniej, a pacjent i terapeuta pozostają ze sobą podczas spotkania "twarzą w twarz". Ten model terapii znalazł szczególne zastosowanie w leczeniu zaburzeń depresyjnych, lękowych oraz zaburzeń osobowości.