Gdy przychodzimy na świat, konfrontujemy się ze złożonym fenomenem życia. Od tej chwili na każdym z jego etapów będziemy zmagać się z niezliczoną ilością zdarzeń.

Część z nich zdołamy przewidzieć, inne zaskoczą nas w najmniej oczekiwanym momencie, poddając próbie ciało i psychikę. Taka złożona struktura rzeczywistości i konieczność stałego wychodzenia jej naprzeciw jest źródłem stresu, zarówno tego mobilizującego do rozwoju, jak i tego który nadwyręża nasze zasoby.

Aby wniknąć w problematykę traumatycznych doświadczeń musimy sobie uświadomić, czym jest stres, stresor, trauma oraz gdzie przebiega granica między naturalnymi reakcjami na doświadczenie graniczne, a gdzie pojawiają się objawy zaburzeń.

Słowniczek pojęć podstawowych – czyli jak oddzielić normę od patologii

W życiu codziennym często używamy pojęcia „stres” na określenie naszej reakcji w sytuacjach obciążających, nagłych lub takich, które mobilizują nas do intensywnego działania. W takim ujęciu stres może być wywołany awarią samochodu, kłótnią z szefem, wieścią o niezdanym egzaminie, chorobą kogoś bliskiego albo wystąpieniem publicznym itd. Efektem tego typu zdarzeń są reakcje emocjonalne o różnym natężeniu (złość, irytacja, smutek, strach) oraz reakcje fizyczne (przyspieszenie akcji serca, uczucie duszności, zawroty głowy, ból brzucha, zwiększone napięcie mięśniowe itd.). Są to reakcje w zupełności odpowiadające normie, wygasające samoistnie lub z niewielką pomocą bliskich.

Psychiatra interweniuje dopiero wtedy, gdy stres związany z określonym zdarzeniem powoduje wystąpienie objawów nieadekwatnych do sytuacji, przedłużających się w czasie i znacznie utrudniających prawidłową aktywność. Aby lepiej wniknąć w naturę zaburzeń pourazowych warto przypomnieć sobie podstawowe pojęcia z tego zakresu, i tak:

Stres – to reakcja organizmu na różne oczekiwania płynące z otoczenia. W jej przebiegu wyróżnia się fazę alarmową, adaptacyjną oraz fazę wyczerpania (jeśli siła stresu lub czas jego trwania są na tyle duże, że przekraczają zdolności kompensacyjne osoby). Może występować w postaci ostrej (nagłe, krótkotrwałe zagrażające zdarzenie) lub przewlekłej (przeciągające się w czasie trudne doświadczenie życiowe).