Duszność wdechowa występuje przy niedrożności górnych dróg oddechowych, w takich stanach chorobowych jak błonica, krztusiec, zapalenie płuc lub przy obecności powietrza w jamie opłucnej (tzw. odma opłucnowa). Duszność wydechowa natomiast towarzyszy stanom prowadzących do skurczu oskrzeli – najczęściej w przebiegu astmy.

Bardzo ważnym kryterium podziału duszności jest czas jej wystąpienia. Duszność pojawiająca się gwałtownie może być objawem np. zawału serca, ostrej reakcji alergicznej, odmy opłucnowej, zatorowości płucnej (zatkanie światła tętnic doprowadzających krew do płuc), bądź aspiracji ciała obcego. Stopniowo, wolniej rozwijająca się duszność może wystąpić w przebiegu zapalenia oskrzeli, zapalenia płuc, astmy, rozpoczynającej się niewydolności lewej komory serca. Przyczynami duszności występującej przewlekle może być m.in. Przewlekła Obturacyjna Choroba Płuc (POChP), astma oskrzelowa, przewlekła niewydolność serca, nowotwór płuc.

Najczęstsze płucne przyczyny duszności zostały opisane powyżej, natomiast organem, którego schorzenia najczęściej (poza płucami) mogą być przyczyną duszności, jest serce. Wszelkie wady wrodzone serca (zaburzenia w budowie przegród pomiędzy przedsionkami lub pomiędzy komorami serca, wady zastawek serca, zwężenie pnia płucnego, zwężenie cieśni aorty i inne) jak również choroby dotykające ten narząd (m.in. choroba niedokrwienna serca, zawał serca, zapalenia mięśnia sercowego, zapalenie osierdzia) prowadzą do zaburzenia krążenia krwi. W mechanizmie zmniejszonej zawartości tlenu we krwi, bądź wystąpienia zastoju krwi w krążeniu płucnym, mogą one być przyczyną wystąpienia duszności. Innymi najczęściej występującymi pozapłucnymi i pozasercowymi przyczynami duszności są: niedokrwistość, otyłość, nadczynność tarczycy, nerwica, kwasica metaboliczna, zatrucia (tlenkiem węgla, tlenkiem azotu), zaburzenia neurologiczne (miastenia, stwardnienie boczne zanikowe, zespół Guillain-Barré).