W zależności od stopnia ciężkości zatorowość płucna jest stanem zagrożenia życia, a w wielu przypadkach staje się przyczyną nagłej śmierci. W przypadku tej jednostki chorobowej niezwykle ważne jest działanie profilaktyczne.

Zatorowość płucna jest to stan związany z zamknięciem całkowitym lub częściowym tętnicy płucnej (lub jej rozgałęzień) przez materiał zatorowy. Niedrożność tych naczyń sprawia, że cześć płuca zostaje wyłączona ze swojej głównej funkcji (utlenowania krwi, która doprowadzana jest później do poszczególnych tkanek organizmu). Z czasem przeciążeniu ulega też serce, gdyż tłocząc krew w kierunku płuc, napotyka w nich na przeszkodę (materiał zatorowy).

Skąd się bierze zator i jak do niego dochodzi?

Materiał zatorowy, który osadza się w tętnicy płucnej może mieć różne pochodzenie. Mogą to być:

• skrzepliny z naczyń (żylaków) kończyn dolnych (jest to najczęstsza przyczyna);
• masy nowotworowe oderwane z guza;
• komórki tłuszczowe (podczas złamania kości, kiedy tzw. żółty szpik - tkanka tłuszczowa przedostaje się do krwioobiegu);
• powietrze (wtłoczone do naczyń podczas wprowadzania lub usuwania cewników donaczyniowych);
• płyn owodniowy u kobiet w ciąży (w sytuacji kiedy doszło do przedwczesnego oddzielenia się łożyska).

Do zatorowości dochodzi w przypadku konkretnych stanów chorobowych, zwiększających ryzyko nadkrzepliwości i związanych ze zwolnieniem przepływu krwi w naczyniach. Należy jednak zwrócić uwagę, że nie zawsze jeden czynnik wywołuje zatorowość, ale nałożenie się kilku czynników razem. Dzieje się tak np. przy:

• długotrwałym unieruchomieniu (pacjenci leżący po zabiegach operacyjnych lub po urazach, pacjenci z chorobami przewlekłymi, długotrwała podróż w jednej pozycji np. podróż samolotem);
• operacjach, głownie ortopedycznych (zwłaszcza w obrębie miednicy);
• chorobach nowotworowych;
• żylakach kończyn dolnych;
• stosowaniu doustnej antykoncepcji hormonalnej (zwłaszcza przy jednoczesnym paleniu papierosów).

Zwykle zatorowość płucna jest stanem nagłym, objawiającym się: dusznością, bólem w klatce piersiowej, kaszlem, krwiopluciem, utratą przytomności i zatrzymaniem krążenia.