Dna moczanowa to choroba spowodowana zwiększonym poziomem kwasu moczowego w ustroju. Jej najbardziej charakterystycznym objawem jest ostry napad zapalenia stawu obwodowego, najczęściej podstawy palucha (tzw. podagra), choć może również dotyczyć stawów kolanowych, skokowych, czy kciuka.

Kwas moczowy to produkt metabolizmu kwasów nukleinowych (DNA, RNA) u człowieka (a dokładniej produkt rozpadu zasad purynowych). Jest on wydalany głównie przez nerki, ale również przez przewód pokarmowy. Poziom kwasu moczowego zależy od wielkości jego produkcji, ilości przyjmowanych puryn z dietą (np. podroby, drób) oraz wydalania, czyli od sprawnych nerek. Znacznie ma także wiek, płeć, stan odżywienia oraz geny.

Przyczyny hiperurykemii

Do hiperurykemii, czyli podwyższonego poziomu kwasu moczowego, dochodzi w przypadku jego nadmiernej produkcji w organizmie i/lub upośledzenia jego wydalania przez nerki. Do wystąpienia tej sytuacji mogą się również przyczyniać niektóre leki moczopędne (tzw. diuretyki tiazydowe). Do innych czynników ryzyka hiperurykemii należą: nadwaga i otyłość, szczególnie trzewna (obwód pasa u kobiet powyżej 88 cm, a u mężczyzn więcej niż 102 cm), nadciśnienie tętnicze, cukrzyca i stany przedcukrzycowe, niski poziom lipoprotein o dużej gęstości (tzw. HDL) oraz wysoki poziom trójglicerydów w surowicy krwi.

Objawy i mechanizm powstawania dny moczanowej

Sama hiperurykemia nie daje objawów, może za to prowadzić do rozwoju chorób serca i naczyń oraz kamicy nerkowej. Do napadu dny moczanowej dochodzi, kiedy poziom kwasu moczowego przekroczy granicę rozpuszczalności i zaczyna się wytrącać wewnątrz stawu w postaci kryształów. Wywołuje to proces zapalny i podrażnienie błony maziowej stawu, które manifestują się zaczerwienieniem, obrzękiem i bolesnością, zwykle podstawy palucha. Może temu towarzyszyć ogólne osłabienie, gorączka oraz podwyższone OB krwi (odczyn Biernackiego – opadanie krwinek czerwonych), przy czym poziom kwasu moczowego w tym momencie może już ulec znormalizowaniu i jego badanie nie potwierdzi hiperurykemii.