Znane czynniki rakotwórcze i czynniki ryzyka nowotworów

Udowodniono, że wpływ na nowotworzenie mają:

• czynniki chemiczne: aromatyczne policykliczne węglowodory, środki alkilujące (wśród nich leki stosowane w terapii nowotworów), aromatyczne aminy (m.in. barwniki), azbest, chlorek winylu, arsen, nitrozaminy, amidy, środki konserwujące, aflatoksyny (produkowane przez niektóre pleśnie), kwasy żółciowe, estrogeny, substancje zawarte dymie tytoniowym;
• czynniki fizyczne: promieniowanie ultrafioletowe, jonizujące (rentgenowskie);
• wirusy onkogenne: wirus brodawczaka ludzkiego (HPV), wirus Epsteina-Barr (EBV),
• predyspozycje dziedziczne;
• nieprawidłowa dieta (szczególnie bogata w tłuszcze zwierzęce), prowadząca do otyłości;
• nadużywanie alkoholu;
• starszy wiek.

Uważa się, że aż 70-80% nowotworów związanych jest ze stylem naszego życia.

Czy guz, nowotwór i rak oznaczają to samo?

Guz nie jest synonimem nowotworu, czy raka, jest pojęciem znacznie szerszym. Guzy bywają nie tylko nowotworowe, ale również nienowotworowe (np. zapalne, odczynowe). Raki to grupa nowotworów złośliwych, wywodzących się z komórek nabłonkowych. Tak więc nie każdy nowotwór jest także rakiem, ale każdy rak jest nowotworem. Nowotwory dzielimy na:

• nowotwory łagodne (niezłośliwe) – nie naciekają sąsiednich tkanek, nie dają przerzutów, zazwyczaj rosną przez długi okres czasu rozrastając się miejscowo, zwykle są dobrze odgraniczone od sąsiednich tkanek, a ich objawy związane są z wielkością i uciskaniem na sąsiednie struktury. Są wyleczalne.
• nowotwory złośliwe – naciekają i niszczą sąsiednie tkanki, dają przerzuty do węzłów chłonnych i innych narządów. Ich wyleczenie uzależnione jest przed wszystkim od stopnia zaawansowania.
• nowotwory miejscowo złośliwe – to nowotwory,  które mają cechy nowotworów łagodnych, ale np. nawracają lub takie nowotwory, które nie dają przerzutów, ale mają inne cechy nowotworów złośliwych (np. niszczą sąsiednie tkanki).