Niedotlenienie okołoporodowe (asfiksja, zamartwica, anoksja) jest stanem, w którym w wyniku działania różnych czynników, dochodzi u noworodka do niedotlenienia z przejściowym lub trwałym upośledzeniem funkcji jego narządów i układów. Stan ten może, ale nie musi pociągać za sobą trwałe uszczerbki na zdrowiu, a w skrajnych przypadkach może nawet prowadzić do śmierci noworodka.

Istnieje szereg czynników ryzyka, zarówno ze strony matki, dziecka oraz tych związanych z łożyskiem i przebiegiem porodu, które odgrywają rolę w rozwoju niedotlenienia okołoporodowego:

• choroby matki (np. niedokrwistość, niewydolność krążenia, niewydolność oddechowa, nadciśnienie tętnicze);
• duży płód (niewspółmiernie duży do możliwości adaptacyjnych miednicy matki);
• infekcje noworodka;
• wady układu oddechowego lub układu krążenia płodu;
• wcześniactwo;
• łożysko przodujące;
• przedwczesne odklejenie łożyska;
• wypadnięcie pępowiny;
• przedłużający się poród, brak postępu porodu.

Ocena noworodka po porodzie

Najwcześniejszym parametrem, świadczącym o niedotlenieniu, jest niska suma punktów w skali APGAR . Jest to dość prosta skala punktowa, oceniająca takie parametry życiowe noworodka, jak: kolor skóry, tętno, oddechy,  napięcie mięśniowe, reakcje na bodźce. Każda cecha oceniana jest w skali 0-2 punktów, co daje łączną wartość maksymalną 10 punktów. Wartości z zakresu 0-3 pkt. świadczą o ciężkim niedotlenieniu noworodka, a z przedziału 4-7 pkt. o niedotlenieniu umiarkowanym. O zmieniającym się stanie ogólnym noworodka świadczy również zmiana punktacji w pierwszych minutach, co określa reakcje jego organizmu, na zastosowane działania medyczne. Jeżeli liczba punktów wzrośnie, zazwyczaj świadczy to o krótkotrwałym i niezbyt głębokim niedotlenieniu.