Proces oddawania moczu, zwany mikcją, jest bardzo ważną funkcją fizjologiczną ludzkiego organizmu. Nieprawidłowości w tym procesie mogą powodować nawracające zakażenia układu moczowego, a przede wszystkim dyskomfort i problemy natury psychologicznej.

Pęcherz nadreaktywny

Innym zaburzeniem w oddawaniu moczu o charakterze czynnościowym jest nadreaktywność pęcherza moczowego. Schorzenie to charakteryzuje się częstym oddawaniem moczu w niewielkich ilościach (pollakisuria), uczuciem naglącego parcia na mocz, któremu może towarzyszyć jego popuszczanie (inkontynencja) oraz potrzebą oddawania moczu w nocy (nykturia). Istotą pęcherza nadreaktywnego jest występowanie powyższych zaburzeń bez współwystępujących lokalnych czynników, które mogłyby je tłumaczyć.

Nadreaktywność pęcherza może mieć postać idiopatyczną, w której nie jest się w stanie określić konkretnej przyczyny występujących zaburzeń, a także wtórną do innych schorzeń i stanów. Może wystąpić po zabiegach na drogach moczowych (np. u mężczyzn podanych całkowitemu wycięciu gruczołu krokowego) czy po radioterapii okolic miednicy mniejszej. Nierzadko podłożem nadreaktywności wypieracza pęcherza moczowego mogą być choroby neurologiczne (stwardnienie rozsiane (SM), choroba Alzheimera, choroba Parkinsona), a także cukrzyca.

Do diagnostyki nadreaktywności pęcherza moczowego wykorzystuje się badanie urodynamiczne, w którym stwierdza się niekontrolowane skurcze mięśnia wypieracza. Objawy będące skutkiem nadreaktywności w dużym stopniu wpływają na jakość życia oraz zmuszają osoby aktywne fizycznie i zawodowo do zmiany swojego dotychczasowego trybu życia. Dlatego bardzo istotna jest odpowiednio wcześnie postawiona diagnoza oraz wprowadzenie leczenia.

Głównym sposobem leczenia nadreaktywności pęcherza moczowego jest farmakoterapia, za pomocą środków ograniczających występowanie skurczów wypieracza oraz rozkurczających mięśnie gładkie. Do najczęściej stosowanych leków należą oksybutynina (podawana doustnie jak również w postaci plastrów przyklejanych na skórę), tolterodyna, solifenacyna czy daryfenacyna. Niestety preparaty te mogą wywoływać nieprzyjemne skutki uboczne jak np. suchość błon śluzowych, zaparcia, bóle głowy czy brzucha. Jeżeli leczenie doustne nie przynosi efektów, czasami stosowane są wlewki dopęcherzowe zawierające różne leki oraz neurotoksyny.

W przypadku niepowodzenia leczenia zachowawczego, co dotyczy niewielkiego odsetka pacjentów, stosuje się biofeedback, elektrostymulację oraz leczenie chirurgiczne. Biofeedback to metoda polegająca na próbie kontroli nadchodzącego skurczu wypieracza, przedstawionego w postaci wykresu na ekranie monitora. Elektrostymulacja ma za zadanie hamowanie ośrodków kontrolujących pracę wypieracza za pomocą elektrod zewnętrznych oraz wszczepianych do krocza, pochwy czy odbytu.

Gdy wykorzystane zostaną wszystkie małoinwazyjne metody leczenia, a dolegliwości są bardzo uporczywe i stwarzają istotne zagrożenie dla górnych dróg moczowych, przeprowadza się zabieg operacyjny, mający na celu jego odnerwienie.