Wiele schorzeń kręgosłupa nie daje się wyleczyć, możliwe jest jedynie łagodzenie dolegliwości, ale znacznie skuteczniejsza jest profilaktyka. Warto wiedzieć co robić, by jak najdłużej cieszyć się zdrowym kręgosłupem, wszak to filar zdrowia fizycznego każdego człowieka.

Każdy ból pleców, który trwa ponad 2 tygodnie, nawraca lub jest ostry, wymaga konsultacji, najlepiej ortopedy. Na podstawie wywiadu, oględzin i RTG (ewentualnie dodatkowych badań) lekarz stwierdzi, co nam jest, i zastosuje odpowiednie leczenie lub skieruje do innego specjalisty.

Zwyrodnienia kręgosłupa

Jeżeli mazi stawowej jest za mało (z powodu wieku lub braku ruchu), chrząstka stawowa staje się coraz cieńsza, powstają na niej rysy i nierówności. Gdy całkiem zaniknie, kość ociera się o kość, powodując silny ból przy próbie wykonania jakiegokolwiek ruchu. Do ocierania się kości może także dojść na skutek spłaszczenia dysków.

Czasem na wytartych kręgach powstają osteofity – chrzęstne i kostne narośla, które zniekształcają staw. Naciskając na nerwy, powodują ból podczas poruszania.

Bóle sprawiają, że staramy się jak najmniej ruszać i przybieramy nienaturalną postawę. A to prowadzi do osłabienia mięśni i przeciążeń.

Zwyrodnieniom sprzyjają wady postawy, nadwaga, siedzący tryb życia, schylanie się i podnoszenie ciężkich rzeczy na wyprostowanych nogach.

Co zrobić?

Odpoczywaj czynnie – wzmocnisz mięśnie oraz kości i rozluźnisz się. Unikaj też błędów w życiu codziennym, które przyśpieszają rozwój choroby.

Dyskopatia

Popularnie nazywana wypadnięciem dysku. To choroba krążka międzykręgowego spowodowana nagłym lub przewlekłym przeciążeniem albo zmianami zwyrodnieniowymi związanymi z wiekiem. Na skutek przerwania pierścienia włóknistego dochodzi do wysunięcia lub wypadnięcia jądra miażdżystego. Powstała wypuklina lub przepuklina dyskowa może uciskać na rdzeń lub korzenie nerwów. Pojawia się ostry ból, uniemożliwiający poruszanie. Potęguje go skurcz mięśni, które usiłują ochronić kręgosłup przed poważnym uszkodzeniem. Jeżeli jądro nie uciska na nerw, ból jest niewielki, więc go bagatelizujemy. Tymczasem wypadający dysk staje się coraz cieńszy i przestaje pełnić funkcję amortyzatora. Dlatego dolegliwość zawsze trzeba leczyć.
Przyczyną kłopotów są słabe mięśnie brzucha, nieumiejętne dźwiganie, wady postawy, nadwaga i urazy.

Co zrobić?

Ostrożnie się połóż. Najlepiej płasko na plecach. Jeśli ból promieniuje wzdłuż nóg, podłóż pod nie poduszki, tak by biodra i kolana ustawić pod kątem prostym. W ciągu doby dolegliwości powinny minąć. Jeżeli ból jest skutkiem upadku z wysokości oraz towarzyszy mu brak czucia w nogach, trzeba pozostać w bezruchu oraz wezwać pogotowie.

Rwa kulszowa

Wystarczy nagły ruch: dźwignięcie, pochylenie, by w części lędźwiowej kręgosłupa pojawił się ostry, kłujący ból, który przesuwa się wzdłuż pośladków, biodra, po tylnej stronie uda, przez łydkę do stopy. Może towarzyszyć mu mrowienie, kłucie, czasem drętwienie. Przyczyną jest ucisk korzenia nerwu w miejscu, gdzie opuszcza kanał kręgosłupa. Powody mogą być różne, np. wypadnięcie dysku czy przeciążenie stawów międzykręgowych. Ból potęguje gwałtowny skurcz mięśni przykręgosłupowych.

Co zrobić?

Znajdź pozycję, która odciąży uciskany korzeń. Nie zawsze jest to leżenie. Wiele osób woli stać albo siedzieć. Jeśli możesz, połóż się płasko na wznak na twardym materacu z nogami zgiętymi w stawach biodrowych i kolanowych pod kątem prostym. Ulgę przyniesie zimny okład. Jeżeli w ciągu 24 godzin ból nie zmniejszy się, trzeba iść do lekarza.