Rozedma płuc charakteryzuje się trwałym rozdęciem pęcherzyków płucnych (czasami również oskrzelików). Rozdęcie powoduje utratę elastyczności przez pęcherzyki, co powoduje upośledzenie funkcji dużych części płuc a w konsekwencji problemy z oddychaniem.

Rozedma jest zazwyczaj następstwem wzrostu z jednej strony ciśnienia powietrza w drogach oddechowych (zwłaszcza w oskrzelach, oskrzelikach i pęcherzykach płucnych), a z drugiej strony skutkiem zmniejszenia sprężystości i zaniku ścian pęcherzyków płucnych. Zjawisku temu towarzyszy zazwyczaj ścieńczenie ścian pęcherzyków płucnych, a nawet zanik przegród międzypęcherzykowych, co umożliwia powstanie w miejscu drobnych pęcherzyków mniejszej liczby większych pęcherzy.

W konsekwencji tego typu zmian anatomicznych dochodzi do zmniejszenia powierzchni wymiany gazowej w płucach, zmniejszenia ogólnej objętości naczyń krążenia płucnego, wzrostu ciśnienia w tętnicy płucnej i w jej rozgałęzieniach, a w końcu do dodatkowego obciążenia prawej komory serca większą pracą. Wskutek rozdęcia pęcherzyków płucnych, zmniejszenia ich elastyczności i pozornego zwiększenia objętości całych płuc dochodzi stopniowo do spłycenia wdechu i narastania stopnia odczuwanej duszności oraz wdechowego ustawienia klatki piersiowej.

Stany skurczowe oskrzeli, dychawica oskrzelowa, ostre i przewlekłe zapalenie oskrzeli, kaszel oraz inne stany warunkujące trudności wydechowe i wzrost ciśnienia w drogach oddechowych, a także czynniki osłabiające elastyczność ścian pęcherzyków płucnych (np. stopniowy zanik elementów sprężystych tkanki płucnej) lub niszczące przegrody międzypęcherzykowe (np. krzemica, pylica) sprzyjają rozwojowi rozedmy płuc. Początkowy rozwój rozedmy może być bezobjawowy, mimo powstających zmian anatomicznych w płucach oraz stwierdzanych badaniami laboratoryjnymi zaburzeń czynności płuc, gdyż w tym czasie są zazwyczaj sprawne jeszcze pewne mechanizmy wyrównawcze.

Objawy

Pierwszym objawem rozedmy płuc może być stopniowo narastająca, zwłaszcza przy wysiłkach fizycznych, duszność, mimo braku przyczyn tej duszności w czynności narządu krążenia. Sam proces rozwoju rozedmy i jego objawy mają charakter postępujący. Początkowo okresowa, niewielka zadyszka może przejść w duszność stałą, coraz bardziej się nasilającą i upośledzającą sprawność ruchową i zawodową organizmu.

Wszelkie zakażenia i nieżyty oskrzeli, którym palenie tytoniu tak bardzo sprzyja, oraz współistniejące rozstrzenie oskrzeli nasilają objawy rozedmy płuc.

Leczenie

Nie ma skutecznego leczenia.

Możemy tylko łagodzić w pewnym stopniu jej objawy i powikłania przez odpowiedni tryb życia i codzienną gimnastykę oddechową w celu przedłużenia sprawności ruchowej i elastyczności tkanki płucnej. Dostosować też trzeba zapotrzebowanie na tlen do stopnia możliwości zapewnienia go w wyniku wymiany gazowej w rozedmowych płucach.

Zapobieganie

Ważne znaczenie ma maksymalnie wczesne likwidowanie omówionych wyżej czynników mogących perspektywicznie przyspieszać jej rozwój.