Większość ludzi krępuje się mówić o schorzeniach odbytu i problemach z nimi związanych. Jednak późne zdiagnozowanie problemu tylko pogarsza sprawę, często prowadząc nawet do śmierci pacjenta.

O co warto zapytać proktologa?

Jak zwalczyć w sobie strach i wstyd towarzyszący wizycie u proktologa?
Rozmowa i wykorzystanie zmysłów to pierwsze i podstawowe narzędzia diagnostyczne. Aby dobrze zdefiniować chorobę, lekarz musi wysłuchać pacjenta, ale także obejrzeć go, dotknąć. Dla lekarzy są to badania rutynowe, które wykonują co najmniej kilka razy dziennie i bądźmy szczerzy, nie robią one na nich specjalnego wrażenia. Poza tym, czym jest skrępowanie w porównaniu z szybkim i precyzyjnym zdiagnozowaniem problemu, z którym chory zgłosił się do lekarza.

Jakie są pierwsze objawy raka odbytu i odbytnicy?

Niestety, zwykle są niespecyficzne, a często w ogóle ich brak. Pacjenta powinno zaniepokoić i skłonić do wizyty u lekarza każde krwawienie z odbytu, zmiana rytmu i regularności wypróżnień, biegunki naprzemiennie z zaparciami, niezamierzona utrata wagi ciała. Kiedy guz jest na tyle duży, że zwęża światło jelita, możemy również mówić o ołówkowatych stolcach i problemach z drożnością jelita.

Jakie są trzy najważniejsze zasady profilaktyki chorób odbytu?

Dieta bogata w błonnik, unikanie siedzącego trybu życia i niedopuszczanie do nawykowych zaparć

Rak odbytu – wcześnie rozpoznany, da się wyleczyć

Najgroźniejszym, ale jednocześnie łatwym w diagnostyce (badanie per rectum, endoskopowe) i skutecznie poddającym się leczeniu, jest rak końcowego odcinka przewodu pokarmowego. Wcześnie wykryty jest uleczalny w 95-100%. W Polsce zajmuje jednak drugie miejsce wśród nowotworowych przyczyn zgonów, ponieważ jest zbyt późno wykrywany. Leczenie raka polega zwykle na terapii skojarzonej – radioterapii i następującym po niej zabiegu chirurgicznym. W zależności od stopnia zaawansowania i umiejscowienia guza, wycina się go i odtwarza ciągłość jelita. Przy zaawansowanej chorobie lub bardzo niskiej lokalizacji, jego odtworzenie może być niemożliwe. Wtedy zakłada się sztuczny odbyt, tzw. stomię.

Kogo najczęściej dotyka rak odbytu? Osoby po 40. r.ż. z tendencją do zaparć; spożywające duże ilości mięsa i mało błonnika; osoby, u których w rodzinie występował już nowotwór. Do choroby predysponuje również palenie, picie alkoholu i kawy. Większym ryzykiem obarczeni są pacjenci zakażeni wirusem brodawczaka oraz HIV.

Oprócz raka odbytu podobne dolegliwości w dolnym odcinku przewodu pokarmowego mogą powodować inne nowotwory miednicy mniejszej. Naciekające guzy z tkanek sąsiednich, a więc z mięśni, kości i nerwów czy uciskające jelito masywne guzy, które nie muszą być złośliwe, a nawet przerzuty nowotworowe z innych struktur, mogą objawiać się w postaci krwawienia, bólu, zaparć.

Choroby i niejasnych przyczynach

Samoistne zespoły bólowe odbytnicy to grupa chorób o niejasnych przyczynach, trudnej diagnostyce i skomplikowanym leczeniu. Zaliczamy do niej: zespół dźwigaczy odbytu występujący głównie u kobiet, spowodowany skurczem mięśnia dźwigacza odbytu; kokcygodynię, czyli ból pourazowy kości ogonowej, występujący również u osób z depresją; napadowy ból odbytu – choroba młodych mężczyzn o nieznanej etiologii. Ze względu na trudności w znalezieniu przyczyn tych chorób, leczenie polega przede wszystkim na łagodzeniu objawów choroby. Stosuje się więc zwykle środki przeciwbólowe, masaże, fizykoterapię i blokady nerwów.

Samoleczenie niewskazane

Hemoroidy i nowotwór złośliwy w początkowej fazie mogą dawać takie same objawy. Tylko wizyta u specjalisty i prawidłowa diagnostyka może wykluczyć nowotwór końcowego odcinka przewodu pokarmowego. Samodzielne leczenie preparatami na żylaki odbytu (dostępnymi bez recepty), bez konsultacji z lekarzem może skończyć się tragicznie!