Podczas standardowego badania krwi (morfologii) ocenianych jest szereg parametrów. Jednym z nich jest właśnie hematokryt, zapisywany skrótowo na opisie jako „Ht”. Oznacza on jaki procent krwi stanowią elementy upostaciowane, czyli czerwone krwinki (erytrocyty).

Normy są różne w zależności od płci i wieku badanej osoby. Dla dorosłych normy hematokrytu to 37-47% u kobiet oraz 40-45% u mężczyzn. Wyjątkowo wysokie wartości hematokrytu występują fizjologicznie u noworodków. W pierwszych dniach życia parametr ten może sięgać nawet 60%.

Ocena zmian hematokrytu zawsze musi być dokonywana w oparci o pozostałe parametry morfologi. Najogólniej można powiedzieć, że wzrasta, gdy krew jest zagęszczona i maleje, gdy staje się bardziej rzadka. Stąd jedną z najczęstszych przyczyn wzrostu hematokrytu jest odwodnienie. Poważniejsze przyczyny wzrostu Ht to czerwienica prawdziwa (choroba rozrostowa, w przebiegu której dochodzi do nadprodukcji czerwonych krwinek) oraz poliglobulia.

Spadek wartości hematokrytu może świadczyć o przewodnieniu organizmu. W czasie trwania ciąży jest to przykład adaptacji układu krążenia kobiety ciężarnej do wymogów płodu. Inną często przyczyną spadku wartości hematokrytu (wraz z spadkiem stężenia hemoglobiny i ilości czerwonych krwinek) są stany niedokrwistości.