Choć zazwyczaj ta choroba pojawia się w późniejszych okresach życia, w ostatnich czasach obserwowany jest gwałtowny wzrost ilości zachorowań w grupie wiekowej poniżej 40 roku życia. Przyczyny tego wzrostu nie są jeszcze poznane.

Uważa się, że czynniki ryzyka dla raka jelita grubego i raka odbytnicy są te same, ale częstość występowania raka jelita grubego pozostawała w tym samym okresie na stałym poziomie, podczas gdy częstość występowania raka odbytnicy rosła średnio o 3,8 procenta rocznie.

Częstość występowania raka odbytnicy rosła w tym samym okresie również u osób starszych, ale wzrost ten jest na ogół przypisywany zmianom zaleceń medycznych, wzywających do częstszych badań przesiewowych, które wychwytują więcej przypadków raka w tej grupie wiekowej. Jednak osoby poniżej 40 roku życia zazwyczaj nie są poddawane badaniom przesiewowym pod kątem raka jelita grubego i odbytnicy, chyba, że występował on w ich rodzinie, więc badania nie przyczyniły się do wzrostu w tej grupie.

Rak jelita grubego i odbytnicy (colorectal cancer) jest drugą najczęstszą przyczyną zgonów na nowotwory w USA; rak odbytnicy stanowi tylko stosunkowo niewielką część tych zgonów.

Czas od wystąpienia pierwszych objawów – zwykle krwawienia z odbytu – do postawienia rozpoznania wyniósł przeciętnie siedem miesięcy. Najwyraźniej lekarze zakładali, że przyczyną są hemoroidy i nie robili początkowo dodatkowych badań.

Do innych objawów raka odbytnicy należą zmiana rytmu wypróżnień, anemia, utrata masy ciała i biegunka. Do czynników ryzyka dla raka jelita grubego i odbytnicy należą: występowanie choroby w rodzinie, otyłość, palenie tytoniu, nadużywanie alkoholu, dieta bogata w czerwone mięso i uboga w warzywa oraz niedobór witaminy D.

Autorzy badań nie zalecają rutynowych badań przesiewowych w kierunku raka odbytnicy u pacjentów poniżej 40 roku życia, ponieważ nie byłoby to opłacalne, ale ostrzegają lekarzy, aby byli bardziej świadomi możliwości, że krwawienie z przewodu pokarmowego u młodych osób może być spowodowane przez raka.

Naukowcy nie znaleźli żadnych dowodów, aby wzrost był związany z seksem analnym. Rak odbytnicy związany z taką forma uprawiania seksu jest zazwyczaj spowodowany przez wirusa brodawczaka ludzkiego, który jest powszechny w społeczności gejowskiej. Ale wirus HPV powoduje z reguły gruczolakoraka, podczas gdy guzy odbytnicy to rak płaskonabłonkowy – mało prawdopodobne, by zachodził tu jakiś związek.