Kolejny stresujący dzień w pracy zakończony. Czas na relaks, gdy nagle dopada cię infekcja. A to dlatego, że wykonując obowiązki zawodowe zużywamy niepotrzebnie zbyt dużo energii - tłumaczą psychologowie.

Przebieg stresu

Aktywacja stresu następuje przez tzw. oś nerwową: to szybkie, lecz krótkotrwałe pobudzenie przejawiające się m.in. rozszerzeniem źrenic, uczuciem zasychania w gardle, przyspieszoną akcją serca, poceniem się, jeżeniem się włosów. Potem wkracza do akcji oś neurohormonalna. Jej podstawowym zadaniem jest podtrzymanie pobudzenia wytworzonego przez oś nerwową. Reakcja zwana "walcz lub uciekaj" to wzrost aktywności mięśniowej, który umożliwia walkę z przyczyną stresu lub ucieczkę przed nią.

Pierwotnie reakcja "walcz lub uciekaj" wyzwalana była w odpowiedzi na konkretne zagrożenia fizyczne. Problemem człowieka jest to, że stając wobec zagrożeń natury psychospołecznej, ekonomicznej, mobilizuje on taką ilość energii, która z pewnością przydałaby się do stoczenia walki wręcz, upolowania bawołu czy ucieczki gdzie pieprz rośnie, lecz w niewielkim proporcjonalnie zakresie przydaje się do intelektualnego rozwiązywania problemów, jakie niesie życie.

W przypadkach bardzo silnego i długotrwałego stresu zaczyna działać kolejna oś tzw. wewnątrzwydzielnicza, odpowiedzialna za jak najdłuższe utrzymanie organizmu w „stanie podwyższonej gotowości”. Uruchamiane są wszelkie zasoby obronne organizmu. Jeśli stan ten trwa zbyt długo, energia zmobilizowana w fazie odporności ulega wyczerpaniu.

Następstwa stresu

Przedłużający się stres lub jego duża intensywność powodują wyczerpanie zasobów energetycznych. Następuje dramatyczny spadek wydolności i odporności organizmu, manifestujący się m.in. szczególną podatnością na wiele chorób, zarówno fizycznej jak i psychicznej natury.

Lista chorób, do których może przyczyniać się stres, jest długa. Obejmuje choroby serca, skóry, osłabienie układu odpornościowego, dolegliwości układu mięśniowego i kostnego oraz raka. Zależy to od reakcji danego organizmu. Jeśli w sytuacji stresu napinamy mięśnie pleców i kończyn, to grożą nam zwyrodnienia układu mięśniowo-szkieletowego. Jeśli reagujemy przyspieszonym biciem serce, podniesieniem ciśnienia krwi, to narażeni jesteśmy na choroby układu krążenia, zawał lub udar. Stres może intensyfikować wiele chorób skóry, łuszczycę, pokrzywkę a nawet trądzik, powodować problemy z potencją seksualną i przyczynić się do powstania depresji. Uwarunkowane stresem problemy z koncentracją zwiększają podatność na wypadki. Wiele osób próbujących sobie radzić ze stresem za pomocą alkoholu może uzależnić się i popaść w chorobę alkoholową.

Nie poddawaj się, zapobiegaj

Istnieje wiele metod zapobiegania skutkom stresu. Naturalną metodą jest nabierana z czasem umiejętność radzenia sobie ze stresem. Kolejny występ publiczny nie jest już przyczyną takich emocji, jak ten pierwszy. Druga metoda to tzw. strategie paliatywne polegająca na odwracaniu własnej uwagi od sytuacji stresowych poprzez robienie sobie jakiś przyjemności lub rozładowujące napięcie kontakty towarzyskie. Metoda ta nie uczy jednak rozwiązywania sytuacji stresowych. Trzeci sposób walki ze stresem zakłada skorzystanie z pomocy fachowców, czyli psychologów, którzy dzięki specjalnym treningom mogą pomóc nam nauczyć się lepszego zarządzania własnym czasem, asertywności, radzenie sobie z porażką. I ostania metoda to tzw. techniki relaksacyjne pozwalające niwelować niekorzystne skutki stresu. Będą to techniki neuromięśniowe polegające na napinaniu i rozluźnianiu pewnych grup mięśni, wizualizacje i zaczerpnięte z kultury Wschodu medytacje.