Chorobę wywołują bakterie – paciorkowce, a źródłem zakażenia są wyłącznie inni ludzie: chorzy, ozdrowieńcy lub nosiciele bakterii.

W przebiegu choroby działają trzy różne czynniki chorobotwórcze. Są to: paciorkowiec – obecny w jamie nosowo-gardłowej, który może być przeniesiony przez krew do dalszych narządów, dając tam ogniska zakażenia; jad wydzielany przez bakterię, powodujący zespół objawów toksycznych (wysypka, gorączka, wymioty, ogólne osłabienie); zaburzenia immunologiczne występujące w późnym okresie płonicy (gorączka reumatyczna, ostre kłębuszkowe zapalenie nerek).

Okres wylęgania wynosi ok. 5 dni.

Objawy: nagły początek, gorączka, osłabienie, senność, wymioty, ból brzucha, czasem biegunka. Zawsze występuje stan zapalny gardła, któremu często towarzyszy obrzęk szyjnych węzłów chłonnych. Język jest silnie obłożony, w następnych dniach oczyszcza się, przyjmując wygląd malinowy. Jest bardzo wrażliwy na kwasy i ciepło, stąd dzieci często odmawiają przyjmowania kwaśnych pokarmów. Jednocześnie z gorączką, czasem nieco później, pojawia się drobnoplamista wysypka (jakby od uderzenia szczotki), najintensywniejsza w zagrzanych częściach ciała (tułów, pośladki, pachwiny). W zgięciach stawowych występują ciemne linijne wybroczyny (objaw Pastii), które również łatwo powstają po uszczypnięciu. Po uciśnięciu skóry palcem wysypka blednie, pozostawiając żółtawe tło. W obrębie twarzy wolny od wysypki pozostaje trójkąt wokół ust (tzw. trójkąt Fiłatowa).

Intensywność i czas trwania wysypki mogą być bardzo różne. Jej następstwem jest łuszczenie się skóry, występujące najpierw na twarzy, następnie na tułowiu, potem na dłoniach i stopach. Poza takim typowym przebiegiem zdarzają się postacie bardzo ciężkie – wręcz toksyczne lub przebiegające bardzo łagodnie – poronnie.

Powikłania: zapalenie węzłów chłonnych szyi, ucha środkowego, zapalenie nerek i stawów.

Leczenie: antybiotykoterapia. Zaleca się też kilkudniowe leżenie w łóżku i dalsze 2 tygodnie rekonwalescencji  ze względu na możliwość wystąpienia powikłań. W pierwszych dniach choroby, gdy występuje duża skłonność do wymiotów, nie należy dziecku wmuszać jedzenia, wystarczy pojenie chłodnymi płynami (herbata, soki owocowe, kompot).

W kolejnych dniach stosujemy dietę łatwostrawną.

Po powrocie dziecka do zdrowia pokój, w którym przebywało, musi być dobrze wywietrzony, a pościel oraz przedmioty używane przez dziecko, jak również jego zabawki, powinny być dobrze odkażone.