To pierwiastek niezbędny do prawidłowego wzrostu kości i zębów. Ale posiada również wiele innych ważnych funkcji i zalet.

Wapń to jeden z tych pier­wiastków, których ludzkie ciało zawie­ra najwięcej. Jest budulcem kości i zębów, to właśnie tam magazynuje go organizm. Wapń zgromadzony w twoich zębach i kościach to rezerwa, z której malec będzie czerpał ten pierwiastek, jeśli nie dostarczysz mu codziennie odpowiedniej jego dawki wraz z pożywieniem. Jeśli przez dłuższy czas twoja dieta będzie uboga w wapń, rezerwa w ko­ściach zacznie się wyczerpywać. Wtedy możesz odczuwać bóle głowy, ogólne osłabienie, bolesne skurcze mięśni stóp i łydek. Mogą ci się też „posy­pać" zęby, bo niedobór wapnia sprzyja próchnicy.

Groźne niedobory

To, że dziecko w razie potrzeby czerpie wapń z kości matki, zabezpiecza rozwijający się organizm maluszka przed niedostatkiem tego pierwiastka. Jeśli jednak niedobory wapnia w twoim organizmie nie zostaną wyrównane i stan ten przeciąga się - cierpi na tym również dziecko. Może urodzić się małe, z wadami rozwojowy­mi i skłonnością do krzywicy, co grozi w przyszłości zabu­rzeniami wzrostu i deformacją kości. Prawdopodobnie ząbki pojawią się u niego później niż u jego rówieśników i będą podatne na próchnicę. Poważny niedobór wapnia zagraża także samej dąży, zwiększa bowiem prawdopodo­bieństwo wystąpienia zatrucia ciążowego i nadciśnienia, a także obniża krzepliwość krwi, co staje się niebezpieczne w przypadku nawet nie­znacznych krwawień.

Podstawowy budulec

Wapń jest niezbędny do roz­woju dziecka - już w 4. tygo­dniu życia płodowego bierze udział w powstawaniu zawiąz­ków zębów; zapotrzebowanie na ten pierwiastek rośnie zaś w II i III trymestrze, gdy tworzy się kościec dziecka. Ale wapń to nie tylko kości i zęby - nie­zbędny jest także do prawidło­wego rozwoju mięśni, serca i układu nerwowego maluszka. Aby zaspokoić wszystkie potrzeby dziecka, codziennie powinnaś zjadać produkty spożywcze zawierające co najmniej 1200 mg wapnia.

Gdzie go szukać wapnia?

Najlepszym źródłem łatwo przyswajalnego wapnia jest mleko i jego przetwory. Litr mleka zawiera ok. 1200 mg wapnia - czyli dzienną dawkę. To nie znaczy, że masz wypijać codziennie litr mleka - wapń jest także w jogurcie, kefirze i maślance. Te przetwory, a tak­że twaróg i sery, są godne polecenia zwłaszcza dla tych mam, które nie mogą pić słodkiego mleka z uwagi na nietolerancję laktozy - cukru zawartego w mleku.

Z tego bogatego źródła wapnia nie będziesz mogła czerpać, gdy masz alergię pokarmową na białko mleka. Wówczas jadaj więcej innych produktów bogatych w wapń - bardzo dobrym jego źródłem są ryby w konserwach jedzone wraz z ośćmi. Warto także pamiętać o wodzie mineralnej - zawarte w niej sole wapnia są prawie tak samo dobrze przyswajane jak te pochodzące z mleka. Również większość kasz i zie­lone warzywa (brokuły, kapu­sta, brukselka) są dobrym źródłem wapnia, lecz zawierają także nierozpuszczalny błon­nik, który w pewnym stopniu ogranicza jego przyswajanie. Bogatym źródłem wapnia są także pestki słonecznika, ziarna sezamu, orzechy laskowe i ziem­ne, migdały i figi (uwaga: orze­chy możesz jeść bez zastrzeżeń, gdy nie jesteś na nie uczulona, gdyż zawierają silne alergeny).

Dobrze przyswojony

Wapń wchłania się najlepiej wtedy, gdy nie brakuje ci witaminy D. Wiosną i latem (od września do maja) w sło­neczny dzień wystarczy 15-minutowy spacer, by or­ganizm wytworzył pod wpły­wem promieni słonecznych niezbędną dobową dawkę
witaminy D. Jednak jesienią i zimą, gdy dni są krótkie, oka­zji do spacerów mniej, powin­naś dbać o to, by w twojej die­cie nie zabrakło tłustych ryb morskich (makrela, sardynka), jajek i produktów mlecznych. Także obecność w diecie wita­miny C (jest w owocach i warzywach) sprzyja wykorzystaniu wapnia do budowy kości.

Kiedy tabletka?

Najłatwiej przyswaja się wapń dostępny bezpośrednio w po­żywieniu. Czasem jednak dostarczenie odpowiedniej dawki nie jest możliwe, np. gdy jesteś alergiczką i stosujesz dietę eliminacyjną lub zażywasz leki, które utrudniają wchłania­nie wapnia. Wówczas koniecz­na będzie suplementacja. Jednak wspomaganie suple­mentami mineralnymi nie jest obojętne dla twojego zdrowia: zbyt duże dawki wapnia z pre­paratów farmaceutycznych mogłyby spowodować obniże­nie wchłaniania żelaza, cynku i magnezu, które są przecież także niezbędne tobie i dziecku. O tym, jaki preparat i w jakiej dawce będziesz zażywać, powinien więc zdecydować lekarz lub dietetyk.