Dla rozwijającego się malucha, ale również i dorosłego, żelazo jest niezwykle ważnym składnikiem koniecznym do prawidłowego rozwoju i prawidłowego funkcjonowania.

Ten pierwiastek jest potrzebny dosłownie jak powietrze. Żelazo jest składnikiem hemoglobiny zawartej w erytrocytach (czerwonych ciałkach krwi), które transportują tlen do wszystkich tkanek organizmu. Jeśli w diecie żelaza jest za mało, we krwi brakuje erytrocytów i mechanizm dotleniania staje się niewydolny. Skutek? Osłabienie, bladość skóry, łamliwość włosów i paznokci, zajady w kącikach ust, uczucie zimna, bóle głowy, bezsenność, podatność na infekcje – to mogą być objawy niedoboru żelaza i wynikającej z niego niedokrwistości. Cierpi na nią około 45 proc. kobiet oczekujących dziecka.

Kobiety w ogóle są bardziej niż mężczyźni narażone na niedobór żelaza, ponieważ tracą go sporo podczas miesiączki; w ciąży zaś zapotrzebowanie na ten pierwiastek jeszcze wzrasta. Gdyż zwiększa się objętość krwi w ciele kobiety, a jej krwiobieg musi teraz obsłużyć dwa organizmy: własny i dziecka. Konsekwencje anemii podczas ciąży są groźne: mała masa urodzeniowa i anemia u dziecka, a nawet poronienie lub przedwczesny poród.

Ile żelaza jest w 100 g:

wątroby wieprzowej – 18,7 mg
wątroby wołowej – 9,4 mg
fasoli białej – 6,9 mg
płatków owsianych – 3,9 mg
szpinaku (duszonego) – 3,6 mg
polędwicy wołowej – 3,1 mg
łopatki cielęcej – 2,9 mg
filetu z dorsza – 1,1 mg
buraków gotowanych – 1,4 mg
kaszy gryczanej – 1,0 mg

Decydujące 10 procent

Aby nie doszło do niedokrwistości, organizm musi codziennie przyswoić ok. 2 mg żelaza. Nie jest to dużo – sęk w tym, że choć żelazo zawierają prawie wszystkie produkty, to jest ono słabo przyswajalne – z żelaza, które jemy codziennie wraz z pożywieniem, wchłania się tylko 10 proc. A więc codziennie trzeba go dostarczyć z dietą dziesięć razy więcej, by zaspokoić potrzeby organizmu. Norma zalecana dla kobiet w ciąży to aż 26 mg na dobę.

Hemowe i niehemowe

Ale i to nie jest takie proste. Żelazo występuje w dwóch postaciach: w produktach roślinnych jako trudno przyswajalne, trójwartościowe żelazo niehemowe, a w produktach pochodzenia zwierzęcego – łatwiejsze do przyswojenia, dwuwartościowe żelazo hemowe.
Tak więc zasadnicze znaczenie ma to, by każdego dnia w jadłospisie znalazły się te drugie produkty, czyli mięso cielęce, chuda wołowina, wątroba wieprzowa, ryby, chude wędliny typu polędwica wołowa i wieprzowa, chuda szynka, wędliny z indyka, salceson, żółtka jaj. Z tych produktów organizm wchłania od 10 do 20 proc. zawartego w nich żelaza (dla porównania: z sałaty – 4 proc., z kukurydzy – 3 proc., a ze szpinaku tylko 1 proc.).