Raz, dwa, trzy, cztery…

Pierwszym skutkiem dłuższego przebywania w obniżonej temperaturze jest wychłodzenie organizmu. Gdy temperatura spada do 34-36˚C organizm wchodzi a stadium obrony i zaczyna „walczyć” z zimnem. Początkowo pojawia się drżenie mięśni, które pracują, by wyprodukować choć odrobinę ciepła. Na skórze pojawia się gęsia skórka – sygnał, że jest zimno. Dłuższe przebywanie w niskich temperaturach prowadzi do uszkodzeń, określanych jako odmrożenia. Według standardowej klasyfikacji odmrożenia zostały podzielone na powierzchniowe i głębokie. Odmrożenia powierzchniowe to odmrożenia I i II stopnia, zaś do odmrożeń głębokich wlicza się odmrożenia III i IV stopnia.

W pierwszej fazie każdego odmrożenia obserwuje się zaczerwienienie skóry. Jest to typowa reakcja obronna na zadziałanie obniżonej temperatury na tkanki. Automatycznie dochodzi do rozszerzenia naczyń krwionośnych, zwiększa się ukrwienie w wychłodzonym obszarze, a tym samym dochodzi do  endogennego ogrzewania organizmu. Dalsza ekspozycja na zimno prowadzi do obkurczenia naczyń obwodowych, które tym samym zapewniają wydolne krążenie w najważniejszych dla życia narządach wewnętrznych. Naczynia obwodowe „oszczędzają” ciepło na funkcjonowanie najważniejszych narządów. Działaniu temu towarzyszy zblednięcie skóry, uczucie mrowienia , pieczenie i drętwienie.

Pierwszy stopień (I) odmrożenia charakteryzuje nieznaczna bladość skóry oraz jej obrzęk, pieczenie i zmniejszenie „ucieplenia”. Jest zachowane czucie. Gdy odmrożenie dotyczy palców rąk, czy stóp dochodzi do upośledzenia ich ruchów. W tego typu odmrożeniach uszkodzona zostaje warstwa naskórka i pojawia się niewielki obrzęk skóry właściwej. Ze względu na niewielkie zniszczenia, odmrożenie to goi się samoistnie, jednak długotrwale towarzyszy mu swędzenie i pieczenie. Pojawia się także nadwrażliwość na zimno, a niekiedy sine przebarwienia okolicy odmrożonej, w wyniku kolejnej ekspozycji na niską temperaturę. Podczas udzielania pierwszej pomocy można zastosować nacieranie np. spirytusem.

Odmrożenia II stopnia charakteryzuje uszkodzenie wszystkich warstw skóry. W drobnych naczyniach krwionośnych pojawiają się zmiany zakrzepowe. Pojawia się obrzęk, a także pęcherze wypełnione surowiczo-krwistym płynem wysiękowym. Na skórze pojawiają się zasinienia, spowodowane lekkim uszkodzeniem krążenia w odmrożonym miejscu. Na tym etapie nadal zostaje zachowane czucie. Ten typ odmrożeń zazwyczaj również goi się samoistnie, jednak jest to gojenie długotrwałe i pozostawiające po sobie trwałe ślady w postaci blizn.